علی باقرزاده? بقا
از راست: مهدی اخوان ثالث، محمد قهرمان و علی باقرزاده? بقا در نشستی دوستانه؛ فرودین 1342 / مارس 1963م
زادروز	2 ژوئیه? 1929/ 11 تیر 1308ش مشهد
درگذشت	09 دسامبر 2016 میلادی (87 سال) /19 آذر 1395 مشهد
ملیت	ایرانی
تحصیلات	تحصیلات نا-آکادمیک ادبی
پیشه	شاعر، ادیب، نویسنده، بازرگان،نیکوکار، مقام‌دار دانشگاهی
سال‌های فعالیت	سرودن از 1941 – 2016 (1320–1395ش)
شناخته‌شده برای	قطعه‌سروده‌ها و پویایی‌هایفرهنگی-وقفی
نقش‌های برجسته	رئیس هیئت امنای بنیاد دانشگاهی فردوسی
سبک	شعر کهن فارسی با گرایش‌هایحکمی و اندرزی
تأثیرگذاران	محمدتقی ادیب نیشابوری، مهدی اخوان ثالث
تأثیرپذیرفتگان	مصطفی محدثی خراسانی
لقب	استاد
آثار	زلال بقا…
خویشاوندان	دایی پدرش جیحون یزدی

علی باقرزاده (11 تیر 1308، مشهد - 19 آذر 1395، مشهد)، با تخلُّص بقا شاعر، ادیب، نویسنده، بازرگان، نیکوکار و مقام‌داردانشگاهی ایرانی بود که برای قطعه‌سروده‌هایش شهرت فراگیر یافت.^[1][2][3]

 زندگی[ویرایش]

زاده? 11 تیر 1308 در مشهد در خانواده‌ای بازرگان مهاجر یزدی‌تبار؛ پدرش (علی‌اکبر) همراه پدربزرگش (علی‌اصغر) از یزد به شوروی مهاجرت کرد. جیحون یزدی دایی پدر او بوده است. علی‌اکبر پس از انقلاب 1917 روسیه به ایران بازگشت و ساکن مشهد شد و در 1326 درگذشت، علی تنها پسر خانواده، مسئول معاش شد و سرپرستی مادر و 7 خواهر را بر عهده گرفت. در تجارت‌خانه? چای پدری‌اش به خودآموختگی روی آورد و نتوانست رسماً به تحصیل دانشگاهی بپردازد.^[4][1] به هنگام کار، زبان‌های انگلیسی و عربی را در مدرسه‌های «ایران» و «مهدیه حاجی عابدزاده» آموخت. محمدتقی ادیب نیشابوری و قاسم رسا دو تن از استادان برجسته? او بوده‌اند.

باقرزاده در تیرماه 1330 ازدواج کرد. در سال 1346 به سرپرسی شرکت قند ثابت خراسان (کارخانه قند فریمان) رسید و 37 سال عضو هیئت مدیره? آن بود و سرمایه‌گذاری‌هایی در امور مختلف انجام داد. در 1335 حج گذارد، از این رو به حاج علیشهرت گرفت. از سال 1340 به سفرهایی به آمریکا، اروپای شمالی و شرقی، آسیا، آفریقا و عراق همراه قاسم رسا رفت. پس از فوت پدر، زمین ارثی پدری‌اش در بخش جلگه‌رخ، شهرستان تربت حیدریه را آبادان ساخت. در سال‌های 1357 و 1358 مدیر اداره اتاق بازرگانی و صنایع بازرگانی در استان خراسان بود و سپس استعفا داد و مشاور افتخاری آن‌جا شد.^[4] در سال 1378 به عضویت هیئت امنای دانشگاه فردوسی مشهد و در سال 1380 به عضویت هیئت امنا و رئیس هیئت مدیره بنیاد دانشگاهی فردوسی درآمد. او همچنین به نیکوکاری و ساخت مدرسه و خوابگاه دانشجویان پرداخت، دو مدرسه در روستای علاقه، چند مدرسه و یک هنرستان در منطقه? 5 مشهد ساخت. کتابخانه? غنی 3000 جلدی خود را نیز وقف آستان قدس رضوی نمود. او دارای پنج فرزند و چهارده نوه بود.^[4][1]
باقرزاده با محمدعلی جمال‌زاده، غلام‌حسین یوسفی، حسین خدیو جم، احمد گلچین معانی، اخوان ثالث، شفیعی کدکنی ومحمدرضا حکیمی ودیگران دوستی و مراوده داشت؛ در پژوهش‌ها، بررسی‌های ادبی و شعر خود با آنان گفتگوها، اخوانیات و مکاتبات داشته است. همچنین او خود ذکر کرده که از دهه? 1350 با علی خامنه‌ای دوستی نزدیک داشته است؛^[5] بعدها در پیامی که در 6 شهریور 1392 برای بزرگداشت رسمی باقرزاده در فرهنگسرای فردوسی مشهد برگزار شد،^[6] او را «یکی از بازماندگان کم‌شمار مجموعه‌ای از شاعران چیره‌دست» دانست که «همواره حرمت و کرامت شعر و شاعری را پاس‌داشته و زبان گویا و طبع روان را جز به راه نیکی و راستی به کار نگرفته است.»^[7]
علی باقرزاده در عصر 19 آذر 1395 در منزل خود بر اثر ایست قلبی در مشهد درگذشت.^[8][9] تشییع و خاک‌سپاری او در 20 آذر 1395 در مشهد برگزار شد و پیکرش در پیرامون آرامگاه فردوسی در مقبره الشعرای توس دفن شد.^[10][11] سید علی خامنه‌ایتسلیت‌نامه‌ای در پی درگذشت او نگاشت و باقرزاده را «شاعری شیرین‌سخن، انسانی نیک‌اندیش و رفیقی باصفا» نامید؛^[12]آشنایی او با باقرزاده به سال‌های 1326–27ش/ 1947–48م در «انجمن ادبی فردوسی» (یا نگارنده) برمی‌گردد.^[13]

آثار[ویرایش]

25 مقاله نگاشت. آیینه? بقا اثری است که درباره? او نگاشته شده است که ایده و مقدمه? آن از محمدرضا شفیعی کدکنی است و به کوشش محمدجعفر یاحقی گردآمده است.^[6] بقای شعر دیگر اثری است که گردآوری آن همزمان با درگذشت او انجام گرفت.^[14]اشعار باقرزاده نخست در روزنامه‌های یغما و نیز برخی کتب درسی چاپ شده‌اند. فنون شعری‌اش قالب‌های قصیده، غزل، قطعه، مثنوی، چهارپاره، ترکیب‌بند، رباعی و شعر نیمایی بود اما بیشتر در قطعه‌سرایی شهرت یافت.^[15] سبک او را حکمی و اندرزیبیان کرده‌اند.^[16] آثار او:

• لطیفه‌ها: درباره? حاضرجوابی‌های شاعران، چاپ نخست 1342/ 1963م؛
• زندگی‌نامه و شعر عبدالوهاب طراز یزدی
• ده مقاله: به‌عنوان بخشی از کتاب سال مشهد در 1365/ 1986م چاپ شد.
• چهل حدیث، ترجمه? منظوم چهل حدیث رضوی: چاپ به‌نشر، نخست در 1365/ 1986م.
• نسیمی از دیار خراسان: گزیده? اشعارش چاپ 1365/ 1986م
• یاد مادر: شامل آثار برتر اندیشمندان درباره? مادر، چاپ 1372 / 1993م
• زلال بقا: دیوان شعر او
• سفری به مسکو و سن پترزبورگ: سفرنامه و خاطره‌نامه? او، با اشتراک حسین رزم‌و چاپ 1379ش/ 2000م
• سیر آفاق: سفرنامه‌اش به کشورهای گوناگون.
• بزم محبت: اشعار مدح و مرثیه? او درباره? اهل بیت، به درخواست همسرش آن را گردآورد.^[1]